Testua: Jose Luis Fdez. Kois

Ebidentzia zientifikoak argi utzi digu baliabide eta energia gutxiago izango ditugula bizitzeko ingurumenaren aldetik gogorragoak eta ekologiaren aldetik hondatuagoak izango diren inguruneetan. Atsegina ez den ziurtasun horren aurrean, hiriek autosufiziente itxura eman nahi dute, eta prozesu horiek sakonki ukituko dituztela erakusten saihesten saiatzen dira, alde batera utzita, ezinbestean, egokitzeko eraldaketa sakonak egin beharko dituztela.

Ziurtasun horren aurrean, itxaroteak ez dirudi aukera oso zentzuduna; beraz, auzo-ehunetatik eta ekonomia solidariotik hipotesi bat aztertzeari ekin diogu. Etxebizitza-blokeen eta jabeen komunitateen eskalan lan egitean, dirua aurreztu, inpaktuak murriztu eta jendearen bizi-kalitatea hobetu dezakegu aldi berean. Ez da erromantizismo inozo bat, askotan dinamika akastunez eta gatazka enkistatuz beteta dauden auzo-harremanen aurrean. Zailena eta garrantzitsuena da bizikidetza-unitateak kolektiboa berreskuratu eta gizarte-lankidetza erresilientzia-faktore nagusitzat hartuko duten komunitate bihurtzea.

Etxebizitza-blokeak estrategikoak dira bidezko trantsizioaren agenda hiri finkatu eta hauen periferietara eramateko orduan, aldez aurretik sentsibilitate handirik izan ez arren, aldaketak egin ditzaketen pertsonengana iritsiz. Eskala horri esker, aurrea har diezaiokegu auzo pobretuetan bizi direnen intuizioari, hau da, hiri-trantsizio saihetsezinetan berriro galtzaile izango diren intuizioari.

Blokeak Trantsizioan, izan ere, Madrilgo Vallecas auzoko proiektu bat da, Grupo Cooperativo Tangente-k eta Asociación Vecinal de Palomeras Bajas elkarteak sustatzen dutena. Proiektu horren oinarria jabekideen komunitateei laguntzea da, eraikinetan aldaketa arkitektoniko eta teknologikoak bultza ditzaten (energia berriztagarrien autokontsumo kolektiboa, birgaitze energetikoa, eremu komunen egokitzapen klimatikoa, bizilagunen lorezaintza, objektuak berrerabiltzea…), bai eta biztanleen bizimoduan eta antolatzeko moduan ere (elkarri laguntzeko eta zaintzeko dinamikak handitzea, mugitzeko edo elikatzeko ereduak).

Lan hori guztia Bidezko Trantsiziorako Bulegoak egiten du. Bulego horren jarduera prestakuntzako eta sentsibilizazioko doako jardueren agenda bat sortzea da. Jarduera horiek honako hauek dira: argiaren faktura interpretatzea, energia berriztagarrien autokontsumo kolektiboko instalazioak bultzatzeko gomendioak, zaintzako auzo-sareak eta mugikortasun jasangarriko kontsumo-taldeak bultzatzea. Gainera, La Pablo Renovable kooperatibak bultzatutako Rivas Vaciamadrid eguzki-auzoa edo Orcasitaseko Poblado Dirigidoren birgaitze energetikoa bezalako auzo-ekimen arrakastatsuak bertatik bertara ezagutzeko aukerak eskaintzen dira. Ideiek baino gehiago, adibide onak inspiratzen dituzte. Ekintza-multzo horri esker, komunitateekin konfiantzazko harremanak ezarri dira, hasierako errezeloak, zerbait saldu nahi izateko beldurra edo finkak administratzen dituztenen hasierako ulertezintasuna murriztuz.

Eredu ekonomikoak hiri eredua baldintzatzen badu, gakoetako bat hiri ekonomia minimoki eraldatzea da. Trantsizioko blokeak formula bat da, bai ekonomia komunitarioak sortzeko, bai auzo-lankidetzako prozesuak suspertzeko, eta, aldi berean, gizarte-ekonomia auzoetara hurbiltzen da; izan ere, sostengatzen ditugun erakunde aliatuak eta gomendatzen ditugun zerbitzuen hornitzaileak ekosistema ekonomiko alternatibo horien parte dira.

Lehen urteko balantzea oso positiboa da, ia hogei jabekide-erkidegorekin lankidetzan aritu baikara, mila etxebizitzatara baino gehiagotara iritsiz, eta lau laguntza-proiektu abiarazi dira. Inflazioak eta energiaren prezioen igoerak markatutako aldi batean hasi ginen, eta, beraz, gai hori izan da erakargarriena hasieran, eta, ondoren, beste gai batzuk txertatzen joan ginen, hala nola zainketen beharra blokeen barruan eta elkarri laguntzeko dinamikak sortzea auzokideen artean, bereziki jende zaharragoa bizi den lekuetan.

Ikuspegiak komunitateak sentitzen duen behar zehatz batetik abiatzea ahalbidetzen digu, eta, hortik, ahalik eta estrategia integralenetarantz aurrera egitea. Komunitateek blokeetan bultzatu nahi dituzten ekimenak aukeratzen dituzte eskaintzen zaien katalogo baten barruan. Horrela, prozesua norberaren beharretara egokitzen dela bermatzen dugu, eta, konpromisoa sustatzeko eta aldaketak bizkortzeko formula gisa, laguntza adosten joan gaitezke, baita proiektuak eraikinean egingo dituen inbertsio txikiak ere.

Komunitateen kultura- eta antolaketa-inertziak garaitzeaz gain, laguntza-prozesuetan trantsiziorako laguntzak diseinatuta daudela egiaztatu dugu, eta, beraz, premia handiena dutenentzat, eskuraezinak direla. Kofinantzaketa bidez bideratu edo inbertsioak aurretu beharrak kanpoan uzten ditu pertsona prekarizatuenak bizi diren blokeak. Irizpide horiek berrikusi, eta auzoen eta bertako biztanleen errealitatera egokituko diren mekanismoak pentsatu beharko lirateke. Trantsizioko Bulegoa moduko tresnak ezinbestekoak dira laguntza publikoetarako sarbidea demokratizatu nahi badugu; ezagutzen ez diren lekuetara hurbildu nahi badugu; beldurrak gutxitzeko aholkuak eman nahi baditugu, eta izapideak erraztu nahi baditugu.

Etxebizitza-blokeek, hala nola partekatutako baliabide ororen kudeaketak, konpromiso eta betebehar kolektiboak eskatzen dituzte; hirian, logika komunitarioak berreskuratzeko ate potentziala dira. Gure interdependentzia onartzeak baldintza hobeagoetan jartzen gaitu gure ekomendekotasunaz arduratzeko.

Talde sozial pribilegiatuek beren kontu korrontea dute datozen krisi garaietara egokitzeko beharrezkoak diren aldaketa asko finantzatzeko. Gizarte-talde behartsuek lankidetzan aritzeko gaitasuna baino ez dute izango. Trantsizioko Blokeak zure zerbitzurako tresna bat dira.